Den Haag blijft zich met gemeenten bemoeien

De hulp bij het huishouden stond in de afgelopen week weer op de Haagse agenda. Kennelijk kan den Haag het maar niet laten om zich toch voortdurend weer te bemoeien met taken die zijn overgedragen aan gemeenten. Dit keer boog de Eerste Kamer zich over een door de SP ingediend wetsvoorstel en in Huizen werd dit natuurlijk door mij, samen met de betrokken ambtenaren, nauwlettend gevolgd.

Een eerste onderdeel van dit voorstel is, om het gemeenten niet langer verplicht te stellen om huishoudelijke hulp Europese aan te besteden. Op zich is dit een goede zaak. Zo wordt innovatie gestimuleerd en kunnen organisaties veel beter op basis van kwaliteit concurreren. Keuzevrijheid en regie van/voor de burger wordt dan ook versterkt.  Maar eigenlijk vind ik wat dit onderdeel betreft de discussie in de Eerste kamer een non-discussie. Want:

– Het wel/niet Europees aanbesteden is niet een bevoegdheid van de Eerste Kamer. De inhoud en invulling van het product/de ondersteuning bepaalt of het noodzakelijk is om volgens de Europese Aanbestedingsregels aan te besteden. Daar waar het sec. om schoonmaak (van levenloze objecten) gaat, gelden de uitgebreide regels voor een Europese Aanbesteding. Daar waar er sprake is van een relationele component (niet computers schoonmaken in een bedrijf maar hulp bij het huishouden leveren aan een Wmo klant (met een beperking)), kun je goed onder een makkelijkere procedure (de 2B dienst) inkopen. Dit staat al in de Europese richtlijnen vastgelegd, het wetsvoorstel van Kant voegt hier niets aan toe.

– De Europese Commissie is al van plan om per 2014 het onderscheid tussen 2A en 2B diensten op het gebied van gezondheidszorg, maatschappelijke diensten en onderwijsvoorzieningen, op te heffen. Dit betekent dat vanuit Europa de regelgeving al versoepeld wordt en de HH sowieso al zonder Europese aanbestedingsprocedure ingekocht kan worden. In het nu te doorlopen inkooptraject kunnen wij, vooruitlopend op de richtlijnen per 2014, hoogstwaarschijnlijk al via de soepele inkoopregels inkopen.

Een ander onderdeel betreft de tarieven voor huishoudelijke hulp. De SP wil onderbetaling aanpakken. Die intentie deel ik van harte. Reden dat we in onze regio ook uitgegaan zijn van fatsoenlijke CAO lonen. Ik ben echter van mening dat met het verplicht stellen van een basistarief het probleem van onderbetaling niet wordt aangepakt. Wat men zou moeten doen is kijken naar hoeveel procent van een tarief daadwerkelijk aan de medewerker uitbetaald zou moeten worden. In plaats van na te denken over basistarieven moet men om onderbetaling aan te pakken kritisch kijken naar de aanvaardbaarheid van de minimumlonen in de nu geldende CAO’s. Ook moet men kritisch kijken naar de relatie tussen enerzijds het loon van de medewerker en anderzijds de marges (winst) en overheadkosten die organisaties nu in hun tarieven verdisconteren. Wat mij echt tegen de borst stuit, is dat door het vaststellen van basistarieven de inhoud van hulp bij het huishouden vooraf bepaald wordt. Dit betekent dat gemeenten zich moeten conformeren aan een landelijke invulling van het product/de ondersteuning. De ruimte om op lokaal/regionaal niveau de ondersteuning in te vullen wordt door de landelijke invulling bemoeilijkt. Dit is een typisch linkse invulling van Haags beleid, waar we in onze gemeente beslist niet op zitten te wachten. In Huizen bepaalt niet de overheid wat mensen nodig hebben, maar bepalen onze burgers dit zelf, door middel van vraagsturing. Het zou funest zijn als we dit terug moeten draaien, omdat men in den Haag aan de knoppen wil zitten.

Een derde punt betreft het oormerken van de budgetten. Ik vind dat dit de vrijheid van gemeenten onnodig beperkt. De angst van de SP is dat gemeenten de gelden voor andere doeleinden inzetten. Maar die angst is nergens op gebaseerd. De meeste gemeenten leggen er juist geld bij om de ondersteuning aan mensen goed te regelen. Zo ook recent in Huizen, waar de hoge eisen die vanuit Haagse regelgeving (terecht) gesteld worden aan de schuldhulpverlening, niet gepaard gaan met extra geld voor gemeenten. Wij passen dit dus bij uit eigen middelen, ten koste van extra lantaarnpalen, om dit clichë maar eens te gebruiken. Om echt maatwerk aan burgers te kunnen leveren moeten we juist schotten, regeldruk en ook de enorme bureaucratische financiële verantwoordingen kunnen loslaten.

Ik ben benieuwd naar de uitkomsten van het debat in de Eerste Kamer over 2 weken. Hopelijk volgt de Eerste Kamer op dit punt de afspraken die het kabinet met gemeenten heeft gemaakt en die gebaseerd zijn op vertrouwen in een goede uitvoering door gemeenten. Tot nu toe hebben gemeenten dit vertrouwen niet beschaamd!