Categorie: CDA

Op 13 februari a.s. zal in de Eerste Kamer een hoofdelijke stemming plaatsvinden over een voorstel tot wijziging van het beslissysteem in de Wet op de orgaandonatie naar een actief donorregistratie (ADR) systeem. Binnen het CDA wordt hier verschillend wordt gedacht. Uit peilingen blijkt dat 61% van de CDA achterban voorstander is van een ADR systeem. Op het CDA Congres van 30 juni 2012 werd door de leden van het CDA een resolutie aangenomen vóór invoering van het ADR systeem.

Tot nu toe wordt de keuze van veel Nederlanders om hun beslissing over orgaandonatie niet te laten registreren vooral ingegeven door gemakzucht of door angst voor de dood en vrijwel nooit doordat zij bezwaren zouden hebben tegen orgaandonatie. Als die bezwaren er zijn (en ook dat is legitiem), dan kan dat ook geregistreerd worden. Het gaat erom dat maximale duidelijkheid ontstaat over de wens van de overledene m.b.t. orgaandonatie. Dat kan een duidelijk ‘ja’ of ‘nee’ zijn, of ‘ik laat dat aan mijn nabestaanden over’ of (en dat is de kern van het ADR systeem): ‘ik heb er geen bezwaar tegen’.

In de afgelopen weken is er binnen én buiten de Eerste Kamer stevig over dit onderwerp gediscussieerd. Ik ben persoonlijk een groot voorstander van het ADR systeem en daar ben ik ook vaak over aangesproken. Een paar kwesties komen daarbij steeds aan de orde.

Zelfbeschikkingsrecht en subsidiariteit

Het ADR doet een appèl op de verantwoordelijkheid van mensen om te kiezen en die keus te registreren. Wie geen donor wil zijn houdt alle gelegenheid om dit te registreren. Actieve donorregistratie is geheel in lijn met de bepalingen uit de Grondwet en de Europese Verdrag van de Rechten van de Mens. Beperkingen van grondrechten, zoals de onaantastbaarheid van het lichaam (artikel 11 van de Grondwet) zijn immers legitiem wanneer het gaat om een zwaarwegend legitiem doel, dat proportioneel en subsidiair is. De legitimiteit van dit doel, het verbeteren van de volksgezondheid, is onder andere door de Raad van State erkend. De meeste Europese Landen maken inmiddels gebruik van een opt-out systeem, waardoor Nederland beduidend  lagere aantallen orgaandonoren heeft ten opzichte van bijvoorbeeld  België, Frankrijk, Finland en Noorwegen. In deze landen, die door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens aan dezelfde grondrechten gehouden zijn, heeft het invoeren van een ADR-systeem niet tot inperking van grondrechten geleid. Overigens is de overheid  volgens art. 22 lid 1 van de Grondwet ook verplicht maatregelen te treffen ‘ter bevordering van de volksgezondheid’. Het vaak gehoorde misverstand dat de overheid straks zou gaan over wat er na overlijden met ons lichaam gebeurt is helemaal niet aan de orde. Het enige wat de overheid met deze wetswijziging doet is zorgen dat de keuze van iedereen geregistreerd staat, dus óók van de grote groep mensen die geen bezwaar heeft gemaakt tegen registratie. Van deze mensen wordt geen ja of nee geregistreerd, maar alleen het simpele feit dat ze geen bezwaar hebben aangetekend. Wie dat niet wil, moet alsnog een ja of nee registreren, of registreren dat men het aan de nabestaanden over laat. Die opties blijven gewoon mogelijk.

Positie van de nabestaanden

In de afgelopen week is veel gediscussieerd over de positie van de nabestaanden. Wat is hun rol bij mensen van wie geregistreerd staat dat zij geen bezwaar gemaakt hebben? De juridische discussie hierover laat ik graag aan de Eerste Kamer over. Vanuit de praktijk weet ik, dat artsen nooit zullen overgaan tot een donatieprocedure als nabestaanden hier ernstig bezwaar tegen hebben. Nog afgezien van het leed dat daarmee aan nabestaanden zou worden aangedaan (en wat geen enkele zorgprofessional voor zijn of haar rekening zou nemen) zou dit ook het draagvlak voor donatie schaden. Wat dat betreft heb ik veel vertrouwen in de professionaliteit van artsen en donatiefunctionarissen. Zij geven echter wel aan dat het behulpzaam is bij het voeren van gesprekken met nabestaanden dat hun geliefde geen bezwaar heeft laten registreren.

Proportionaliteit

Nieuwe ontwikkelingen in de transplantatiegeneeskunde, zoals ‘machine preservatie’ bieden kansen voor een oudere groep nierpatiënten, maar gaan het probleem voor de totale groep wachtenden niet oplossen, zeker niet als er onvoldoende donoren zijn. Een globale norm is dat wel 24.000 registraties nodig zijn voor één extra donor.

De beroepsgroep heeft een inspanning geleverd door een enorme toename van donatie bij leven te bevorderen, maar het netto resultaat is dat de afname van postmortale donaties wordt opgevangen door donaties bij leven. In absolute zin verandert dit dus weinig.

Alle mogelijke overige maatregelen zoals meer voorlichting, donorketens in ziekenhuizen, inzet donatiefunctionarissen, gesprekstechnieken bij artsen verbeteren, donorformulieren aanbieden bij gemeentelijke balies etc. etc. zijn al ingevoerd op basis van het Masterplan Orgaandonatie (2008). Deze maatregelen brachten wel iets verbetering en moeten ook zeker in stand worden gehouden, maar ook zij losten het probleem niet op en de heldere doelstelling die het kabinet formuleerde in het Masterplan, te weten een stijging van 25% naar minimaal 800 postmortale transplantaties in 2013, werd bij lange na niet gehaald. Over het jaar 2016 waren er bijvoorbeeld helaas maar 689 postmortale transplantaties. Vanuit het Masterplan Orgaandonatie 2008 ontbreekt nu alleen nog de essentiële systeemwijziging naar een actief donorregistratie-systeem.

 Positie wilsonbekwamen

Onze CDA fractie in de Tweede Kamer heeft terecht aandacht gevraagd voor de positie van kwetsbare groepen in onze samenleving, zoals wilsonbekwamen, maar ook laaggeletterden, mensen met verstandelijke beperkingen etc. Zij hebben te maken met vele ingrijpende wetten en met de complexiteit van regelingen, bijvoorbeeld bij het afsluiten van hun zorgverzekering of bij beslissingen over medische ingrepen en behandelingen. Zoals dat terecht is geconstateerd in het WRR rapport ‘Weten is nog geen doen’, zijn zij daarbij afhankelijk van hun omgeving en zorgvuldigheid van professionals en artsen. In het ADR-wetsvoorstel wordt een extra jaar uitgetrokken voor een publiekscampagne om iedereen goed, uitgebreid en volledig te informeren voorafgaand aan de invoering van ADR. Laaggeletterden en wilsonbekwamen kunnen zich ook altijd laten bijstaan door hun vertegenwoordigers. Voor deze groepen is overigens ook gratis en onafhankelijke cliëntondersteuning beschikbaar. De stichting Lezen en Schrijven, waar Marja van Bijsterveldt als voorzitter RvT bij betrokken is, heeft zich al bereid verklaard om laaggeletterden hierbij te ondersteunen. Vanzelfsprekend kunnen mensen altijd ook terugkomen op hun initiële besluit en wordt ook in het orgaandonatieteam na een overlijden altijd ook het gesprek gevoerd met nabestaanden.

Hersendood

Het thema ‘hersendood’ leidt in de discussie gemakkelijk tot misverstanden, die vaak ingegeven worden door angst en onbekendheid. De Nederlandse vereniging voor Neurologie (NVN) maakte heel duidelijk welke zorgvuldige procedures voor het vaststellen van hersendood in acht worden genomen, in reactie op alle onjuiste berichten die over dit thema op de Eerste Kamer werden afgevuurd en in social media worden verspreid.

Effecten van een ADR systeem

Er staan grote belangen voor vele mensen op het spel. Jaarlijks overlijden 150 mensen op de wachtlijst en worden 100 mensen van de wachtlijst gehaald omdat ze te ziek zijn geworden. En ondertussen loopt de wachtlijst voor een donororgaan de laatste 2 jaar weer op. Een geslaagde orgaandonatie heeft niet alleen effect op de kwaliteit van leven van de ontvangers, maar ook op dat van hun naasten. Ook de maatschappelijke effecten zijn groot. Velen kunnen weer participeren in een sociaal en arbeidzaam leven.

We kunnen niet op voorhand exact aangeven wat precies de effecten zullen zijn van het ADR systeem voor mensen die nu op de wachtlijst staat of die in de toekomst op de wachtlijst zullen staan, anders dan cijfers die we uit andere landen kennen. Maar we weten wel wat de effecten zullen zijn als we niet overgaan tot een ADR systeem. En die zijn voor de mensen die het betreft ronduit dramatisch!

Ik hoop dan ook van harte dat er in de Eerste Kamer een meerderheid wordt gevonden voor invoering van het ADR systeem.

 

Tijdens het najaarscongres van het CDA in Alkmaar op zaterdag 8 november ben ik door de CDA leden gekozen tot lid van het landelijke partijbestuur van het CDA. Ik moest het opnemen tegen mijn collega uit Oss, wethouder René Peters, voor de bestuursfunctie ‘vrij gekozen lid sociale zaken’.

In één minuut moest ik uitleggen waarom ik de meest geschikte kandidaat voor deze functie zou zijn. Ik heb ervoor gekozen om niet mijn CV te presenteren, maar mensen centraal te stellen. Die mensen ken ik persoonlijk uit mijn dagelijkse praktijk als wethouder. Ik noemde een school in Huizen, die een volwaardige werkplek biedt aan iemand met een verstandelijke beperking en een Huizer ondernemer, die zich inzette om iemand die al jaren in de bijstand had gezeten weer aan het werk te helpen. Daarna maakte ik duidelijk waarom het CDA voor deze mensen het verschil kan maken. Ik gebruikte daarvoor deze tekst:

“Deze mensen, maar ook de school en de ondernemer, hebben een sterk CDA nodig. Omdat het CDA vindt dat iedereen in de samenleving een taak heeft en omdat het ons altijd eerst om mensen gaat en niet om vastgeroeste regels. Dat maakt het CDA uniek. Dat is al acht jaar mijn drijfveer als wethouder en die eigen sociale koers wil ik ook als lid van uw partijbestuur hoog op de agenda houden”.

Tijdens de lunchpauze kon er gestemd worden en daarna begon het tellen van de stemmen. Toen ik, samen met de andere kandidaten voor het partijbestuur, het podium betrad voor de uitslag, had ik nog geen idee wat het zou worden. Ik bleek de meerderheid van de stemmen te hebben gekregen.

Ik vond het best spannend. Als je eenmaal zover bent dat er nog maar twee kandidaten over zijn, dan wil je natuurlijk ook winnen. En René Peters ligt ook erg goed binnen het CDA, dat bleek alleen al uit de grote hoeveelheid stemmen die ook op hem was uitgebracht. Hij was een waardig tegenkandidaat. In Oss zijn er binnenkort herindelingsverkiezingen en ik ben ervan overtuigd dat René het daar heel goed gaat doen. We hebben afgesproken om na die verkiezingen eens een kop koffie met elkaar te drinken en onze ervaringen te delen. Ik zie ernaar uit.

Ik heb heel veel zin in deze nieuwe ‘nevenfunctie’. Ik denk dat ik het CDA veel te bieden heb, maar ik denk ook dat ik veel kan hebben aan nieuwe netwerken waar ik vanuit de functie als bestuurslid van het CDA in terecht zal komen. Daardoor doe ik weer nieuwe contacten op en kan ik ook veel leren van wat elders in het land gebeurt. Omdat ik ook in Huizen de portefeuille sociale zaken (wij noemen dat hier sociaal domein) heb, is dat alleen maar goed voor Huizen.

Ik zie niet op tegen het extra werk dat het lidmaatschap van het partijbestuur met zich mee zal brengen. Het gaat gemiddeld om één vergadering/verplichting per maand. Om in termen van mijn echtgenoot te blijven: “Dat kan er ook nog wel bij”.

 

 

Samenstelling partijbestuur Het landelijk partijbestuur bestaat naast de voorzitter (Ruth Peetoom), de vicevoorzitter, secretaris en penningmeester uit maximaal negen ‘vrij gekozen’ leden. De overige leden komen uit de provinciale afdelingen (iedere provincie heeft één lid) en uit het vrouwenberaad en de jongerenorganisatie van het CDA. De fractievoorzitters van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer zijn adviserende leden, zo ook de leider van de CDA delegatie in Europa, de directeur van het wetenschappelijk instituut en de voorzitter van de Bestuurdersvereniging. Het landelijk CDA partijbestuur had al eerder de voordracht bekend gemaakt voor drie openstaande vacatures in het partijbestuur. Uit de 31 sollicitaties werden vijf kandidaten voorgedragen voor de functies van vrij gekozen lid ‘bedrijfsleven’, ‘sociale zaken’ en ‘senioren’. De verkiezing van de vrij gekozen partijbestuursleden vond plaats op het najaarscongres van 8 november in Alkmaar.

 

Aanstaande dinsdag is er bij mij thuis weer de tweejaarlijkse ‘haardvuurbijeenkomst’. In huiselijke kring gaan we dan als Huizer CDA vrouwen in gesprek over een actueel politiek thema. Dit keer gaat het over de ‘C’ van het CDA. Na een diapresentatie over mijn reis door Sulawesi, waar religie in de maatschappij nog heel zichtbaar aanwezig is, discussiëren we over christelijk geïnspireerde politiek in Nederland. We doen dit aan de hand van de meest recente uitgave van het blad ‘Christen Democratische Verkenningen’ (hierna: CDV), met als thema ‘Het christelijke in de Nederlandse politiek (herfst 2012). In het navolgende geef ik een korte impressie van een artikel van de hand van de redactie van deze uitgave (Erik Borgman, Pieter Jan Dijkman en Paul van Geest) dat ook als input voor ons gesprek zal dienen.  

Secularisatie wordt vaak als verklaring gebruikt voor de neergang van christelijke politiek. Maar dat is volgens het CDV (pag. 27 ev.) te gemakkelijk, omdat de schuld van de neergang van de christelijke politiek dan te snel buiten de christelijke politiek zelf wordt gelegd en wordt losgemaakt van de mensen die hierin werken. Geloof is namelijk niet uit de samenleving verdwenen. Ze heeft alleen, zoals dit in alle eeuwen steeds opnieuw is gebeurd, andere verschijningsvormen gekregen. Minder institutioneel en traditioneel. Meer individueel en dynamisch. Nederlanders zijn niet ‘van God los’. Ze blijven zoeken naar wat voor hen heilig is.

Hans Wiegel schreef onlangs in het NRC Handelsblad dat de meeste kiezers het geloof niet meer laten meespelen in de partijkeuze. Het is de vraag of dit klopt. In 2006 haalde het CDA nog 41 zetels en die waren voor het grootste deel te danken aan het feit dat iets minder dan de helft van alle kerkleden op het CDA stemde. Ongeveer 12% van de onkerkelijken stemden toen ook CDA. In 2010 stemde nog een kwart van alle kerkleden CDA en nog 5% van de onkerkelijken stemden CDA. In 2012 werden het 13 zetels (CDV, p. 29). Politicologen als Te Grotenhuis, Van der Meer en Elsinga tonen overtuigend aan dat veel mensen die gelovig zijn best vanuit hun geloofsovertuiging willen stemmen, maar dan moet wel duidelijk zijn dat de politici aansluiten bij datgene wat zij vanuit hun geloof belangrijk vinden.

Het misverstand rond de christelijke politiek is vaak dat christenpolitici worden geacht het christelijke in de samenleving in te brengen om een goddeloze samenleving van de ondergang te redden. Dat is een onjuiste voorstelling van zaken. In de christelijke politiek wordt immers niet verondersteld dat de samenleving van God los is. Christelijke politiek gaat juist over het inspelen op het goede dat al aanwezig is en is geworteld in het besef dat mensen in hun handelen mede de schepping gestalte geven (CDV p. 32). Het CDA is geen exclusieve club van christenen, of een confessioneel CDA. Het is een partij die leeft naar de christelijke waarden, waarin rechten en vrijheden van alle burgers gerespecteerd en eerbiedigd worden. In de christelijke traditie wordt al ruim 2000 jaar een vorm van samenleven geoefend, die te herleiden is aan de betekenis die Paulus en Augustinus aan het woord agapè hebben gegeven. Deze christelijke liefde gaf het christendom een ongekende en universele kracht. (…) Mensen zijn geen geïsoleerde individuen. Zij hebben het recht en de plicht zich te ontplooien en zo een samenleving te vormen die niet uit elkaar valt.

In de ‘C’ is de oorspronkelijke bron verwoord die herleid kan worden tot de persoon en de werkzaamheid van Jezus Christus. En juist omdat de scheiding niet getrokken kan worden tussen wat zich in het privédomein afspeelt en het handelen in het publieke domein, houdt de ‘C’ van het CDA verband met drijfveren van mensen.

Het CDA moet niet in de valkuil trappen van de ‘getuigenispolitiek’ (dit is Gods gebod en daarom moet zo worden gehandeld), maar ook niet in die van het nietszeggende cultuurchristendom, waarin het christendom geen enkele kritische rol meer vervult. Christendemocratische politiek zou zich erop moeten toeleggen de argumenten, visies en perspectieven te expliciteren van maatschappelijke praktijken en politieke voorstellen, waarvan op goede gronden kan worden beweerd dat ze in de lijn liggen van de christelijke traditie en die op goede gronden christelijk kunnen worden genoemd (CDV p. 34).

Drie richtlijnen zijn volgens CDV (p. 35-36) voor het CDA van belang:

In de eerste plaats moet christelijke politiek bescheiden zijn. Getuigenis is een taak voor de kerk, niet voor de politiek. De overheid moet vooral bezig zijn met het bewaken van rust en vrede in het land, zodat mensen zich kunnen ontplooien op een manier die zij zelf als ‘goed’ kunnen ervaren.

In de tweede plaats zou christelijke politiek opgevat kunnen worden als een ‘levensvorm’ of heilzame sociale praktijk. De nadruk ligt dan met name op het christelijk mensbeeld -dat wij elkaar gegeven zijn om verantwoordelijkheid voor elkaar te dragen- en het uitoefenen van heel diepe christelijke deugden, zoals luisteren, vertrouwen en vergeven.

In de derde plaats zou het CDA nog nadrukkelijker dan nu positie kunnen kiezen voor thema’s die religieuze minderheidsgroeperingen nauw aan het hart liggen. Feitelijk is er een overgrote politieke meerderheid die God snel uit het publieke domein wil verwijderen. Godsdienstvrijheid wordt door haar ondergeschikt gemaakt aan andere grondrechten (denk maar aan de discussie over ritueel slachten, vrijheid van onderwijs etc.). De christendemocratie is altijd opgekomen voor publieke waarden. De toekomst van het CDA zal mede afhangen van de vraag of het CDA erin slaagt om een overtuigende waardenagenda te voeren, die soms lijnrecht ingaat tegen de heersende cultuur. In de hele westerse cultuur is een toenemende nadruk op wetenschap, technocratie en schaalvergroting. Dat betekent dat vragen naar oorsprong, doel en waardigheid en welzijn van mensen alleen nog maar belangrijker worden.  

Er is reden om moed te hebben. De christelijke traditie is een traditie van hoop. De inspiratie van de christelijke idealen geeft moed. Wie moed heeft moppert niet. Die gaat gewoon aan het werk. (CDV p. 9) 

Wilt u dinsdag met de CDA vrouwen meepraten over dit onderwerp? Neem dan even contact met mij op.