Dit keer eens geen eigen blog, maar een ‘gastblog’ (waar ik uiteraard wel helemaal achter sta!) van onze Huizer CDA fractievoorzitter Bert Rebel, die gisteren als spreker aanwezig is geweest op de discussieavond ‘Zondag in de uitverkoop’.
Gisteravond vond er in ’t Visnet een discussieavond plaats over de koopzondag in Huizen, onder de titel Zondag in de uitverkoop. De avond werd georganiseerd door de SGP en de CU. Ik zie terug op een zeer geslaagde avond, en velen met mij, zoals bleek uit de nazit.
Er was een goede opkomst: ruim 80 mensen, van velerlei pluimage: zeker niet alleen uit SGP/CU-hoek, ook waren aanwezig CDA-leden en -sympathisanten/kiezers, D66-leden (de gehele fractie en zeker 5 lijstopvolgers/kandidaten), evenals overigen.
Opvallend was de afwezigheid van de Huizense Ondernemers Federatie (HOF). Hoewel nadrukkelijk uitgenodigd, wilden zij zich niet mengen in deze discussie; onbegrijpelijk, gelet ook op hun brief van augustus 2013, waarin een pleidooi werd gehouden voor een beperkt aantal koopzondagen.
Wél was aanwezig Han Landman, prominent winkelier in het oude dorp, die aangaf dat het voor Huizen op dit moment veel belangrijker is alle energie te steken in het succes en de levendigheid van de winkels in de 6 dagen dat deze nu open zijn, dan een discussie te voeren over de openstelling op een 7e dag; een standpunt dat met applaus vanuit de zaal werd beantwoord.
Als 1e spreker kreeg ik de gelegenheid om de uitkomst van ons onderzoek Winkelopenstelling op zondag te presenteren (Zie voor het hele onderzoek ook: http://www.cdahuizen.nl/meerderheid-huizer-winkeliers-tegen-zondagopenstelling).
In het verkiezingsprogramma ‘Voor elkaar’ van het CDA Huizen staat in artikel 7.5.8:
“Het CDA is tegen een 24-uurs economie. De zondag ziet het CDA als dag van rust, bezinning, ontmoeting en ontspanning. Hierbij past geen verruiming van de wettelijke mogelijkheden tot openstelling van winkels op zondag. Druk in die richting vanuit het groot-winkelbedrijf zou naar de mening van het CDA ten koste gaan van de eigenaren en medewerkers in het midden- en kleinbedrijf.”
In het Collegeprogramma 2010-2014 haalde het CDA dit punt binnen. De afspraak tussen CDA, VVD, PvdA en Leefbaar Huizen die in het collegeprogramma werd vastgelegd luidt:
“Er worden geen initiatieven genomen en ondersteund om de bestaande mogelijkheden van de winkelopenstelling op zondag te verruimen. Een uitzondering kan zijn een eventueel ruimere openstelling in het havengebied (nautisch havenkwartier) gezien de beoogde toeristisch recreatieve ontwikkeling en betekenis.”
In de afgelopen collegeperiode was er voordurend discussie in de gemeenteraad over het Huizer standpunt betreffende de winkelopenstelling op zondag. De collegepartijen hielden zich aan de afspraak met het CDA op dit punt. Wel lieten VVD, Leefbaar Huizen en PvdA weten dat zij na 19 maart 2014 niet opnieuw een dergelijke afspraak willen maken.
Omdat het CDA Huizen de stem van de winkeliers in deze discussie miste, deed Jelmer van Slooten in opdracht van het CDA Huizen in mei 2012 onderzoek naar het standpunt van de Huizer winkeliers in deze kwestie. Zowel de winkeliers uit het Hart van Huizen als de winkeliers van het Winkelcentrum Oostermeent werden bij dit onderzoek betrokken (in totaal 123 winkels, een response van 74,1%). De resultaten van dit onderzoek waren duidelijk:
22% van de winkeliers is vóór winkelopenstelling op zondag
57,7% van de winkeliers is daar tegen.
20,3 % is neutraal.
Voornamelijk de winkeliers met een kleine of middelgrote winkel zitten niet te wachten op een zondagse winkelopenstelling. Hun argumentatie daarvoor is:
- Behoud van de zondag als vrije dag (44,7% van alle winkeliers wil de gemeenschappelijke vrije dag liever niet opgeven. 17,9% van alle winkeliers houdt de winkel om religieuze redenen gesloten);
- We werken al 6 dagen per week;
- We verwachten door extra werkdag op zondag geen directe omzetstijging.
De winkeliers met een grote winkel willen liever wel een winkelopenstelling op zondag, met als belangrijkste reden: Stijging van de omzet. Overigens verwacht slechts 27,6% van de winkeliers die omzetstijging. 47,2% van de winkeliers verwacht helemaal geen omzetstijging.
65% van alle winkeliers wil de winkel het liefst op zondag gesloten houden. 27% wil een beperkte openstelling (tot 10 zondagen) en 8% wil een ruime openstelling (meer dan 10 zondagen per jaar).
Na mijn presentatie werden de 2e Kamerleden Sharon Gesthuizen (SP) en Kees Verhoeven (D66), geïnterviewd, die vervolgens met elkaar in debat gingen.
Het SP-standpunt luidt: geen winkelopenstelling op zondag, deze dag benutten om te rusten en voor sociale ontmoeting; één dag die niet gedomineerd wordt door het marktdenken.
Het standpunt van D66 ging daar, zoals verwacht, dwars tegen in: we leven nu eenmaal in een andere wereld dan vroeger, en als mensen op zondag willen winkelen, dan moet dat toch kunnen! De positie van de ondernemer en de werknemer zijn duidelijk secundair bij D66. Als een ondernemer er voor kiest, om welke reden dan ook, zijn/haar winkel op zondag dicht te houden, prima, maar dan moet hij/zij daarvan ook de gevolgen accepteren, daarvoor is hij/zij immers ondernemer. En een werknemer die niet wil werken op zondag moet, zo nodig, maar op zoek gaan naar een andere baan….
Vervolgens kreeg Fedde Monsma, coördinator Detailhandel bij CNV Dienstenbond, het woord. Hij hield een pleidooi voor de positie van de werknemer in deze discussie. Hoewel het wettelijk schijnt te zijn geregeld dat in de politieke discussie in gemeenten over winkelopenstelling op zondag betrokken moet worden de positie van de werknemer, blijkt, uit CNV-onderzoek, dat dit in geen enkele gemeente gebeurt. Daarnaast blijkt in de praktijk dat het wettelijk recht van een werknemer om te mogen weigeren op zondag te moeten werken, zijn/haar positie verzwakt: bij selectie van nieuw personeel valt deze, wanneer vooraf de wens wordt aangegeven niet op zondag te willen werken, af. En ter behoud van zijn/haar baan wordt een werknemer min of meer gedwongen wél op zondag te werken.
Daarnaast gaf Monsma aan dat in het huidige CAO-overleg als wens van de werkgevers boven aan het lijstje staat de zondagtoeslag voor werken op zondag (dubbel loon!) te schrappen.
Verder kwamen aan het woord de oud-voorzitter van de SGP-jongeren Jacques Rozendaal en CU-raadslid in Almere Roelie Bosch. Rozendaal benadrukte niet alleen het belang van de zondagsrust op grond van het 4e van de Tien Geboden, maar wees ook op de sociale cohesie in onze maatschappij, die dreigt te verdwijnen met de komst van steeds meer koopzondagen. Roelie Bosch sloot daarop aan, door aan te geven dat een besluit om op een beperkt aantal zondagen de winkels open te doen in de praktijk betekent dat dit aantal zondagen snel toeneemt: in Almere is begonnen met 12 zondagen, maar thans zijn de winkels alle zondagen in Almere geopend. Argument in de discussie daartoe te besluiten, was ook de nadrukkelijke wens om koopkracht uit omliggende gemeenten naar Almere te trekken.
De avond werd besloten met vragen vanuit de zaal aan de sprekers, waar volop gebruik van werd gemaakt. Het viel daarbij op dat er een brede discussie plaatsvond, waarbij het zeker niet alleen (eigenlijk: nauwelijks) ging om de wens tot handhaving van de zondag als rustdag vanuit religieuze overwegingen. Argumenten als: geen 24-uurs economie, één dag geen marktdenken, de mens is meer dan een consument, het belang van de (vooral kleine) ondernemer én de werknemers, alsook de waarde van een collectieve rustdag teneinde mensen in de gelegenheid te stellen gemeenschappelijke activiteiten met elkaar te kunnen ondernemen, kwamen uitgebreid aan de orde, zowel van de kant van de sperkers, als uit de zaal.
Ik zie terug op een goede avond. Het heeft mij in ieder geval gesterkt in de opvatting dat we als CDA-Huizen vast moeten houden aan ons standpunt dat we de zondag zien als een dag van rust, bezinning, ontmoeting en ontspanning, en dat hierbij geen winkelopenstelling op zondag past.
Bert Rebel